Fjalimi i Sllobodan Millosheviqit në Gazimestan, më 28 qershor 1989, gjatë kremtimit të 600 vjetorit të Betejës së Kosovës, është një nga ato ngja
Fjalimi i Sllobodan Millosheviqit në Gazimestan, më 28 qershor 1989, gjatë kremtimit të 600 vjetorit të Betejës së Kosovës, është një nga ato ngjarjet politike që siguruan një vend të përhershëm në mozaikun e historisë së shpërbërjes së Jugosllavisë. Sipas kronistëve, në tubim ishin rreth dy milion njerëz nga Kosova, Serbia dhe republikat e tjera Jugosllave, si dhe serbë nga vendet evropiane, si dhe Shtetet e Bashkuara, Kanada dhe Australia.
Para monumentit për heronjtë e Kosovës në Gazimestan ishin zyrtarët më të lartë shtetërorë dhe partiakë të Jugosllavisë dhe Serbisë: kryesia e plotë e RSFJ-së me Janez Drnovshek -kryetar i kryesisë, delegacioni i Komitetit Qendror të LK të Jugosllavisë i udhëhequr nga Milan Pançevski, dhe e gjithë udhëheqja e Republikës së Serbisë. Kishte edhe ambasadorë të shumë vendeve, me përjashtim të Shteteve të Bashkuara dhe Turqisë.
“Në fjalimin e tij të gjatë, Millosheviq renditi të gjitha problemet me të cilat përballen Serbia dhe Jugosllavia dhe la të kuptohet mënyrat dhe modelet e daljes së vendit nga kriza.
Në atë kontekst, ai tha se “për shkak të rrethanave shoqërore, ky gjashtëqindvjetori i madh i Betejës së Kosovës ndodhi në vitin në të cilin Serbia, pas shumë vitesh, pas shumë dekadash, rifitoi sovranitetin e saj shtetëror, kombëtar dhe shpirtëror”.
Kremtimi i 600 vjetorit të Betejës së Kosovës dhe ngjarjet që shoqëruan jubileun gjashtë shekullor (transporti i organizuar, qindra autobusë, parulla, demonstrime të pushtetit) me faktin se vendi ka qenë prej kohësh në baltë, vetëm nxiti klimën e përgjithshme të shpërbërjes së vendit.
Kongresi i katërmbëdhjetë i Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Jugosllavisë dhe shpërbërja e Jugosllavisë
Kongresi i 14-të i Jashtëzakonshëm i Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë (SKJ), është mbajtur nga 20 deri më 22 janar 1990, në Beograd. Me shpërbërjen e LKJ-së, ky kongres padyshim u bë një ngjarje kyçe në shpërbërjen e Jugosllavisë.
Në Kongres, delegacionet e Serbisë dhe Sllovenisë u përplasën ashpër me pikëpamjet e tyre diametrike. Delegacioni serb mbrojti azhurnimin e sistemit të centralizmit, me qëllim të ruajtjes së shtetit, ndërsa sllovenët ishin pro pluralizmit politik, dmth konfederatës së të dy palëve dhe shteteve. Pas konfliktit verbal, dhe pasi propozimet e tyre për organizimin e LKJ u refuzuan, delegacioni slloven u largua nga Kongresi në ditën e dytë të punës, i cili ishte një akt i pashembullt në historinë e lëvizjes komuniste.
Pasdite të së njëjtës ditë, komunistët sllovenë u bashkuan me një delegacion kroat të mbështetur nga udhëheqjet e partive republikane të Maqedonisë dhe Bosnjë dhe Hercegovinës.
Milan Pançevski (Maqedoni), kryetar i kryesisë së Komitetit Qendror të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, duke iu drejtuar delegatëve të mbetur, njoftoi se Kongresi do të vazhdonte punën e tij. Sidoqoftë, kjo nuk ndodhi kurrë, kështu që, pas 45 vjetësh, sundimi i LKJ u ndërpre dhe ky kongres ishte i fundit në historinë 70-vjeçare të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë.
Shpërbërja e kongresit të atëhershëm të fuqishëm të Komunistëve dhe shpërbërja e Jugosllavisë, udhëheqëse e Lëvizjes së të Painkuadruarve, është pjesë e procesit të rënies së komunizmit në Evropën Lindore dhe Qendrore, i cili filloi me rënien e Murit të Berlinit më 9 nëntor 1989 dhe shembja e Bashkimit Sovjetik më 1991.
Kjo është arsyeja pse, në vitin 1990, ndodhën goditje të ashpra në territorin e Jugosllavisë, njëra pas tjetrës, të cilat, secila në mënyrën e vet, shkatërruan Jugosllavinë: demonstrata nga shqiptarët dhe vendosja e një gjendje të jashtëzakonshme në Kosovë; incidenti në ndeshjen e futbollit Dinamo – Crvena Zvezda në Zagreb; “Revolucioni i barikadave” në Knin, shpallja e Rajonit Autonom të Serbëve (SAO) Krajina…
Vitin tjetër filluan konfliktet e luftës në territorin e Jugosllavisë, të cilat, përveç një numri të madh të viktimave dhe dëmeve të mëdha materiale, do të çojnë në krijimin e gjashtë shteteve të reja në Gadishullin Ballkanik.
Vijon…
Autor: Radoman Iriq
( Ky shkrim nuk paraqet pikëpamjet e redaksisë së FOLonline)
COMMENTS