Derisa në fund të viteve të 80-ta, si shteti ashtu edhe partia po shpërbëheshin ngadalë por sigurt, Bujanoci, në mënyrë proporcionale të kundërt,
Derisa në fund të viteve të 80-ta, si shteti ashtu edhe partia po shpërbëheshin ngadalë por sigurt, Bujanoci, në mënyrë proporcionale të kundërt, u bë më i fortë dhe më i fuqishëm, gjithnjë e më i famshëm në qarqet ekonomike dhe politike serbe. Disa ndërmarrje të reja u krijuan, banja përjetoi një ringjallje, Rezidenca e Manastirit të Shën Prohor Pçinjskit u rindërtua, radioja dhe gazeta “Srpski venac” u nisën … Një trend i tillë zhvillimi vazhdoi deri në fund të viteve ’90 dhe në fillim të incidenteve ndëretnike në Serbinë e Jugut.
Në vitin 1991, kishte 49,238 banorë në komunë (Preshevë, 38,143). Sigurisht, shumica ishin shqiptarë – 29,588, të ndjekur nga 14,660 serbë dhe 4,418 romë. Në vitin 1993, kur inflacioni ishte në aktivitet të plotë, në Bujanoc, si në sektorin social ashtu edhe në atë privat, kishte 6,121 të punësuar dhe vetëm 2,804 të papunë.
Në kronikat ekonomike, është shkruar se cilat kompani ishin “bartësit e zhvillimit” të komunës. Këto janë, sipas rendit alfabetik: Alatnica, Bivoda, Banja e Bujanocit, Gumoplastika, Integral, Jedinstvo, Jugokop, Jumko, Megal, Proleqe, Simpo, Svetlost dhe Heba…, dhe në 1993 Bujanoci gjithashtu fitoi Garnizonin e Ushtrisë Jugosllave.
Njeriu që ishte i veshur dhe i freskuar në Bujanoc për më shumë se dhjetë vjet, ishte deputeti- Rangjel Veljkoviq. Ai pyetej për gjithçka dhe gjithëfarë dhe shpesh sillte para nga Beogradi në çanta. Ai dikur ishte kryetar i partisë, pastaj kryetar i komunës, dhe në atë kohë deputet për dy mandate. Ajo që do të bënte Dragomir Tomiç në Vranjë, Rangjel Veljkoviq ishte në Bujanoc. Dhe që të dy ishin armiq të zemëruar.
“Ekipi fitues” i Veljkoviqit përbëhej nga: kryetari i komunës në dy mandate, Tomislav Mitiq, kryetari i qeverisë komunale Zoran Jovanoviq, kryetari i KL LK Vllada Veljković, dhe me formimin e SPS timoni i partisë u mor nga Miodrag Milkoviq. Aty ishin gjithashtu kryetari i Federatës së Sindikatave, Alit Avdili, kryetari i Lidhjes Socialiste, Zhivota Matiq , ai i luftëtarëve, Kostadin Zdravkoviq, dhe të rinjtë, Zoran Dimitrijeviq Paja dhe Damjan Popoviq Cole.
Rangjeli dhe kompania mund të bënin gjithçka. Kështu, në Bujanocin shumëkombësh, ata margjinalizuan dhe nënvlerësuan përfaqësuesit politikë të shqiptarëve në një masë të tillë që, para zgjedhjeve të para lokale shumë-partiake në 1992, ata krijuan një “gjeografi elektorale” me të cilën ata paketuan 29 nga 41 vende të këshilltarëve, pavarësisht nga fakti se pothuajse dy herë më shumë shqiptarë jetonin në komunë.
Pastaj, papritmas, kryetari i Gjykatës Komunale, Vlatko Maniq dhe familja e tij u gjendën në rrugën e Rangjel Veljkoviqit, pas së cilës filloi përplasja e tyre personale, partiake dhe gjyqësore për një kohë të gjatë. Në mënyrë që të forcojë pozitat e tij politike, Maniq shkon në Simpo të Vranjës, nga ku, me njerëz të një mendimi, ai do të hedhë disa “lojtarë” të rinj në skenën politike, të tilla si Bozhidar Zdravkoviq, drejtor i Heba-s dhe Dr. Stojança Arsiq nga Banja e Bujanocit. Me kalimin e kohës, antagonizmat midis këtyre dy opsioneve politike morën përmasa të tilla saqë u pa se kush ishte ulur në kafene me kë, apo kush ecte në rrugë me kë.
Ky opsion i ri politik, duke kërkuar “armën” me të cilën Rangjel Veljkoviq do të thyejë, e gjeti atë duke formuar një bord të së majtës jugosllave të bashkuar (JUL), të kryesuar nga Bozhidar Zdravkoviq. Pas kësaj, gjithçka shkoi si në një këngë popullore epike – në krahët e JUL-it, dhe me mbështetjen e Mirjana Markoviç dhe selisë së Beogradit, Dr. Stojanca Arsic u bë kryetar në 1997, përkundër rezistencës këmbëngulëse të Veljkoviqit dhe Partisë Socialiste të Serbisë, e cila nga zgjedhjet e treta lokale, më 3 nëntor 1996, mori më shumë vota sesa e majta.
Kjo i dha fund dekadës së qeverisjes së Rangjell Veljkoviqit, dhe menjëherë më pas, Kuvendi Komunal në Bujanoc më 14.11.1997 me aklamacion do të shpallë Mirjana Markoviç një qytetare nderi të komunës dhe Dr. Arsiq do të mbijetojë konfliktin serbo-shqiptar dhe do të mbetet kryetar komune deri në zgjedhjet lokale shumë-partiake më 29 korrik 2002.. Pastaj, pasi i fitojë zgjedhjet, juristi Nagip Arifi do të bëhet shqiptari i parë në historinë e Bujanocit si kryetar i komunës.
Sidoqoftë, serbët dhe shqiptarët ende mbajnë barrën mbi shpinë të viteve 1990. Fakti që deri atëherë shqiptarët kishin vetëm 12 nga 41 vendet në Kuvendin Komunal, dhe se shumë institucione lokale dhe shtetërore kishin qenë të paarritshme për ta për vite me radhë, prodhoi probleme të përhershme dhe të pakapërcyeshme midis dy popujve, të cilat ende nuk janë zgjidhur pavarësisht të gjitha përpjekjet e bashkësisë ndërkombëtare për të rregulluar marrëdhëniet serbo-shqiptare sipas standardeve dhe konventave ndërkombëtare.
Vijon…
Autor: Radoman Iriq
( Ky tekst nuk paraqet pikëpamjet e redaksisë së FOLonline)
COMMENTS