Ne do të shpjegojmë deri diku se si dukej gjithçka që thamë në kapitullin e mëparshëm në praktikë, në shembullin e funksionimit të parti
Ne do të shpjegojmë deri diku se si dukej gjithçka që thamë në kapitullin e mëparshëm në praktikë, në shembullin e funksionimit të partisë dhe shtetit në komunat e Bujanocit dhe Preshevës. Pavarësisht nga fakti se këto janë dy bashkësi multietnike, Lidhja “e plotfuqishme” e Komunistëve, edhe për mjedise të tilla, kishte një model të funksionimit të shoqërisë, i cili qëndroi në Preshevë deri në zgjedhjet lokale më 1992 dhe në Bujanoc deri në zgjedhjet e vitit 2002.
Në Preshevë, komuna më jugore e Serbisë, kryetari i fundit komunist ishte avokati Dragoljub Filipoviq (1955). Ai u zgjodh njeriu i parë i komunës pas zgjedhjeve lokale në 1989 dhe i dorëzoi pushtetin profesor Riza Halimit (1947), i cili, më 31 maj 1992, u zgjodh kryetar i komunës në zgjedhjet e para lokale demokratike, të organizuara me ligjin zgjedhor me votim të qytetarëve. Kështu, Halimi ishte kryetari i parë shqiptar i komunës së Preshevës dhe kryetari i parë shqiptar i një komune në Serbi në përgjithësi.
Përbërja dhe struktura e parlamentit lokal në Preshevë u ndryshuan disa muaj më vonë – më 20 dhjetor 1992, pas zgjedhjeve të jashtëzakonshme lokale shumë-partiake, të cilat u organizuan sipas sistemit proporcional. Në ato zgjedhje, dy parti shqiptare – Partia e Riza Halimit për Veprim Demokratik (PVD) dhe Zeqirja Fazliu, Partia për Bashkimin Demokratik të Shqiptarëve (PBDSH), fituan bindshëm dhe ndanë qeverinë lokale.
Kreu i fundit i Komitetit Komunal të Lidhjes së Komunistëve (OK SK) në Preshevë ishte Profesor Abdurrahman Emrullahu nga Rahovica, një drejtor prej kohësh i Gjimnazit të Preshevës. Përveç Filipoviqit dhe Emrulahu, atëherë tabori i parë politik në komunë, i cili vendoste për gjithçka, përbëhej nga: Prokurori Jusuf Sulejmani në pozicionin e kryetari i Konferencës Komunale të Aleancës Socialiste të Njerëzve në Punë (OK SSRN), Goran Stanojković , Drejtori i Përgjithshëm aktual i JP PTT Serbia – Njësia Punuese Vranjë, në pozicionin e kryetarit të Këshillit Komunal të Federatës së Sindikatave (OV SS) dhe oficerit të policisë në pension Petko Gajić në pozicionin e kryetarit të Shoqatës së Veteranëve të Luftës Çlirimtare të Popullit (SUBNOR).
Deri në prezantimin e sistemit shumëpartiak në Preshevë, pavarësisht nga përbërja kombëtare e popullsisë, në parti, qeveri dhe shoqëri në përgjithësi, gjithçka funksiononte si një orë zvicerane. Të gjashtë në krye të qeverisë lokale – kryetari i komunës, partia, Aleanca Socialiste, Sindikata, luftëtarët dhe të rinjtë, menaxhuan komunën sipas një recete të hartuar nga udhëheqja komuniste jugosllave në fund të viteve 1960 .
Me futjen e sistemit shumëpartiak, e gjithë partia komuniste socialiste në Preshevë hyri në histori dhe kuadrot politikë të shqiptarëve të mbledhur në dy parti të sapoformuara – PVD dhe PBDSH- hynë në skenë.
Realiteti i ri shoqëror dhe politik në Preshevë, i cili ndodhi pothuajse brenda natës, për serbët lokal u duk si një uragan, i cili për një kohë të shkurtër shkatërroi gjithçka që kishte krijuar komunizmi për dekada. Që nga ajo kohë, serbët, në proporcion me numrin e banorëve, dhe kishte rreth 10 përqind të tyre, ishin absolutisht të margjinalizuar në jetën politike të komunës. Në të gjitha zgjedhjet lokale shumë-partiake që nga viti 1992, nga 38 këshilltarë në parlamentin lokal, serbët kishin një maksimum prej tre.
Vijon…
Autor: Radoman Iriq
( Ky shkrim nuk paraqet pikëpamjet e redaksisë së FOLonline)
COMMENTS