Fejtoni: Një tregim serbo-shqiptar: Referendumi i vitit 1992, 97% e shqiptarëve për t’u bashkuar me Kosovën (Pjesa 11)

Referendumi për autonominë territoriale dhe politike të shqiptarëve në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë është akti më i lartë dhe më i rëndësishëm politik i pjesëtarëve të bashkësisë kombëtare shqiptare në Serbi.

Vendimi për mbajtjen e Referendumit u mor nga pjesëmarrësit e “Kuvendit për shpalljen e Referendumit për autonominë territoriale, politike dhe kulturore të shqiptarëve në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë”.  Kuvendi përbëhej nga 96 delegatë nga partitë, organizatat dhe shoqatat nga këto tre komuna.  Kuvendi u kryesua nga Ibrahim Kadriu, profesor i filozofisë nga Presheva dhe u mbajt më 16 shkurt 1992 në Preshevë.

Vetë referendumi u mbajt në 1 dhe 2 Mars 1992.  Shqiptarët u deklaruan në  71 vendvotime dhe lista përfshiu 45,000 qytetarë të rritur, përfshirë ata që punojnë përkohësisht jashtë vendit.  Votimi u zhvillua në shtëpi private dhe jashtë – në fshatra ku nuk kishte policë.

Në fletët e votimit me pyetjen e referendumit “A jeni për autonominë politike territoriale të shqiptarëve në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë me të drejtën për t’u bashkuar me Kosovën”, mbi 41,000 shqiptarë, ose 97 përqind, rrethuan përgjigjen “Po”, – thanë organizatorët më vonë nga i cili u përmbush qëllimi themelor i Referendumit.

Në këtë vendim, pothuajse plebishitar u sintetizua kërkesa e shqiptarëve, e cila ishte formuluar më parë në tubime të shumta të qytetarëve, si dhe anëtarëve dhe simpatizantëve të subjekteve politike nga zona e këtyre tre komunave.

“Në rast të një ndryshimi në kufijtë midis njësive përbërëse të ish federatës Jugosllave, shqiptarët nga këto tre komuna do të vendosin të bashkohen me Kosovën, natyrisht, brenda proceseve demokratike të zgjidhjes së krizës Jugosllave,” tha profesori, Ibrahim Kadriu, në një Deklaratë të 24 shkurtit 1992.

Por, pavarësisht nga ai fakt, rezultati i referendumit nuk u njoh nga shteti dhe as nga bashkësia ndërkombëtare.

Sidoqoftë, që nga ajo kohë deri më sot, rezultatet e Referendumit të vitit 1992 janë një pikë fillestare politike dhe shoqërore për përcaktimin e statusit të shqiptarëve të Serbisë së Jugut, kështu që në këtë drejtim, kryesisht të gjitha partitë politike u referohen rregullisht rezultateve të tij.

Vijon…

Autor: Radoman Iriq

( Ky shkrim nuk paraqet pikëpamjet e redaksisë së FOLonline)