РАДИОНИЦЕ ТКАЊА И ВЕЗА: МЛАДИ УЧЕ О ТРАДИЦИЈИ И ГРАДЕ ПОВЕРЕЊЕ Као део пројекта „Култура и традиција као мост спајања“, у Бујановцу су организоване
РАДИОНИЦЕ ТКАЊА И ВЕЗА: МЛАДИ УЧЕ О ТРАДИЦИЈИ И ГРАДЕ ПОВЕРЕЊЕ
Као део пројекта „Култура и традиција као мост спајања“, у Бујановцу су организоване радионице ткања и веза на којима је учествовало десет младих људи – по пет припадника српске и пет припадника албанске заједнице. У атмосфери међусобног уважавања, учења и сарадње, ове радионице показале су да културна баштина није само ствар прошлости, већ снажан алат за изградњу боље будућности.
Простор учења и разумевања
Радионице су организоване као вишедневни практични програм током којег су учесници имали прилику да стекну основна знања и вештине из области традиционалног ткања и веза. Под менторством Миодрага Анђелковића из Врања, једног од ретких мајстора који негује ова знања, млади су упознали материјале, алате, технике и мотиве карактеристичне за локално поднебље.
Оно што је радионицама дало посебан квалитет није било само учење технике, већ и разговор који се водио између учесника. Тема није недостајало — од обичаја у породици, преко школе, до тога како се некада живело, а како данас. Испоставило се да сличности има више него што су претпостављали.
Традиција као заједнички језик
Једна од важних поука ових радионица јесте да културна баштина не припада искључиво једном народу. Мотиви, технике и обрасци које су учесници учили често су се појављивали и у српској и у албанској традицији, што је довело до занимљивих запажања и заједничких закључака. То је био један од најјачих момената радионице — када су млади увидели да их културно наслеђе не раздваја, већ спаја.
Учесници су имали задатак да на крају радионице направе свој предмет – део везеног платна или малу ткану подлогу, користећи технике које су научили. Те радове су потом изложили током Сајма, чиме су били део главне манифестације пројекта.
Преко рукотворина до поверења
За многе учеснике ово је било прво искуство оваквог типа. „Нисам знао ништа о ткању, али сам се брзо заинтересовао. Више од тога, драго ми је што сам упознао људе с којима иначе не бих имао прилике да разговарам,“ изјавио је један од учесника.
Осим што су развили нове вештине, млади су стекли и нова пријатељства. Атмосфера је била отворена, подржавајућа, а сарадња природна. Време проведено у заједничком раду допринело је рушењу стереотипа и развијању поверења.
Одрживост и даље активности
Радионице ткања и веза показале су колико је важно стварати просторе у којима млади из различитих етничких заједница могу да се сретну на равноправан и конструктиван начин. Због изузетно позитивних реакција учесника и публике, организатори су изразили жељу да се овакав формат настави и у наредном периоду, и укључи и друге градове у региону.
Планира се да се радови учесника представе и на другим манифестацијама, као и да се млади који су прошли обуку укључе у нове едукативне активности као помоћни водитељи радионица.
Радионице ткања и веза нису само вратиле старе вештине у фокус младих, већ су и симболички уткале нове нити међуљудског разумевања. Кроз рад, разговор и стваралаштво, ови млади људи постали су део процеса који доноси трајне промене.
Пројекат „КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА“ финансиран је од стране Министарства за људска и мањинска права и друштвени дијалог Републике Србије. Овај текст не представља ставове овог Министарства.
PUNËTORITË E THURJES DHE QËNDISJES: TË RINJTË MËSOJNË PËR TRADITËN DHE NDËRTOJNË BESIM
Si pjesë e projektit “Kultura dhe tradita si urë bashkimi”, në Bujanoc u organizuan punëtori të thurjes dhe qëndisjes, ku morën pjesë dhjetë të rinj – pesë nga komuniteti serb dhe pesë nga komuniteti shqiptar. Në një atmosferë respekti të ndërsjellë, mësimi dhe bashkëpunimi, këto punëtori treguan se trashëgimia kulturore nuk është vetëm çështje e së kaluarës, por një mjet i fuqishëm për ndërtimin e një të ardhmeje më të mirë.
Hapësirë mësimi dhe mirëkuptimi
Punëtoritë u organizuan si program praktik disa-ditor, gjatë të cilit pjesëmarrësit patën mundësi të fDëshiron që këtë ta përgatis edhe në version paralel (shqip + cirilik bashkë) që të mund ta përdorësh si material për publikim?itojnë njohuri bazë dhe aftësi në fushën e thurjes dhe qëndisjes tradicionale. Nën mentorimin e Miodrag Anxhelkoviqit nga Vranja, njërit prej mjeshtërve të rrallë që ruan këto dije, të rinjtë u njohën me materialet, veglat, teknikat dhe motivet karakteristike për zonën lokale.
Ajo që i dha cilësi të veçantë punëtorive nuk ishte vetëm të mësuarit e teknikës, por edhe bisedat që zhvilloheshin ndërmjet pjesëmarrësve. Nuk munguan temat — nga zakonet familjare, shkolla, deri te mënyra si jetohej dikur e si jetohet sot. Doli që ngjashmëritë janë më të mëdha nga sa kishin menduar.
Tradita si gjuhë e përbashkët
Një nga mësimet më të rëndësishme të këtyre punëtorive është se trashëgimia kulturore nuk i përket vetëm një populli. Motivët, teknikat dhe modelet që pjesëmarrësit mësonin shpesh gjendeshin si në traditën serbe, ashtu edhe në atë shqiptare, gjë që solli vëzhgime interesante dhe përfundime të përbashkëta. Ky ishte një nga momentet më të forta të punëtorisë — kur të rinjtë kuptuan se trashëgimia kulturore nuk i ndan, por i bashkon.
Pjesëmarrësit kishin detyrë që në fund të punëtorisë të krijonin një punim të tyre – një pjesë të qëndisur ose një nënshtrat të thurur, duke përdorur teknikat që kishin mësuar. Këto punime u ekspozuan më pas gjatë Panairit, duke u bërë pjesë e manifestimit kryesor të projektit.
Përmes punimeve artizanale drejt besimit
Për shumë pjesëmarrës kjo ishte përvoja e parë e këtij lloji. “Nuk dija asgjë për thurjen, por u interesova shpejt. Më shumë se kaq, jam i lumtur që njoha njerëz me të cilët ndryshe nuk do të kisha pasur mundësi të flas,” tha një nga pjesëmarrësit.
Përveç zhvillimit të aftësive të reja, të rinjtë krijuan edhe miqësi të reja. Atmosfera ishte e hapur, mbështetëse dhe bashkëpunimi erdhi natyrshëm. Koha e kaluar në punë të përbashkët kontribuoi në rrëzimin e stereotipeve dhe ndërtimin e besimit.
Qëndrueshmëria dhe aktivitetet e ardhshme
Punëtoritë e thurjes dhe qëndisjes treguan sa e rëndësishme është të krijohen hapësira ku të rinjtë nga komunitete të ndryshme etnike mund të takohen në mënyrë të barabartë dhe konstruktive. Për shkak të reagimeve jashtëzakonisht pozitive të pjesëmarrësve dhe publikut, organizatorët shprehën dëshirën që ky format të vazhdojë edhe në periudhën e ardhshme, duke përfshirë edhe qytete të tjera të rajonit.
Planifikohet që punimet e pjesëmarrësve të prezantohen edhe në manifestime të tjera, si dhe të rinjtë që kaluan trajnimin të përfshihen në aktivitete të reja edukative si ndihmës-udhëheqës të punëtorive.
Punëtoritë e thurjes dhe qëndisjes jo vetëm që rikthyen aftësi të vjetra në fokusin e të rinjve, por simbolikisht thurën edhe fije të reja të mirëkuptimit ndërnjerëzor. Përmes punës, bisedës dhe krijimtarisë, këta të rinj u bënë pjesë e një procesi që sjell ndryshime të qëndrueshme.
Projekti “KULTURA DHE TRADITA SI URË BASHKIMI” financohet nga Ministria për të Drejtat e Njeriut dhe të Pakicave dhe Dialogun Shoqëror e Republikës së Serbisë. Ky tekst nuk përfaqëson qëndrimet e kësaj Ministrie.
COMMENTS