КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА – ПРОЈЕКАТ КОЈИ ПОВЕЗУЈЕ СРБЕ И АЛБАНЦЕ НА ЈУГУ СРБИЈЕ-KULTURA DHE TRADITA SI URË BASHKIMI – PROJEKTI QË LIDH SERBËT DHE SHQIPTARËT NË JUG TË SERBISË

КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА – ПРОЈЕКАТ КОЈИ ПОВЕЗУЈЕ СРБЕ И АЛБАНЦЕ НА ЈУГУ СРБИЈЕ У свету у коме поделе често добијају више простора од з

КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА – ПРОЈЕКАТ КОЈИ ПОВЕЗУЈЕ СРБЕ И АЛБАНЦЕ НА ЈУГУ СРБИЈЕ

У свету у коме поделе често добијају више простора од заједништва, један пројекат у јужној Србији почиње да ствара другачију слику. „Култура и традиција као мост спајања“ назив је иницијативе која се реализује у општини Бујановац, и која има за циљ промоцију интеркултуралног дијалога и разумевања између српске и албанске заједнице. Пројекат је усмерен на оно што нас повезује – на културу, наслеђе, језик, уметност, старе занате и кулинарство – како би се кроз те заједничке тачке створила чвршћа друштвена повезаност.

Зашто је овај пројекат важан?

Бујановац, као мултиетничка средина у којој живе и Срби и Албанци, дуги низ година функционише као подручје са потенцијалима за сарадњу, али и са бројним изазовима када је у питању међусобно поверење. Пројекат „Култура и традиција као мост спајања“ препознаје управо ту потребу – да се кроз позитивне и инклузивне активности подстакне дијалог, разбију стереотипи и оснажи сарадња.

Култура је одувек била простор сусрета – било да је реч о песми, кухињи, ручном раду или језику. Овај пројекат полази од идеје да је управо културна баштина најјачи адут у изградњи заједничке будућности.

Шта ће се радити у оквиру пројекта?

Пројекат обухвата неколико фаза и активности, које се реализују у периоду од јануара до јуна 2025. године:

Формирање пројектног и организационог тима – Тим чине млади, активисти и културни радници из обе заједнице, који ће заједно планирати све активности и пратити реализацију.
Комуникациона стратегија и промотивна кампања – Циљ је да се пројекат представи што ширем кругу људи кроз флајере, плакате, објаве на друштвеним мрежама, медијске текстове и јавне наступе. Сви материјали ће бити на српском и албанском језику, како би били једнако доступни свим грађанима.
Организација Сајма кулинарства и старих заната – Централни догађај пројекта који ће окупити произвођаче хране, занатлије, младе, ученике и представнике институција. Сајам ће бити не само изложбеног, већ и едукативног карактера – кроз радионице, панеле, демонстрације и дегустације.
Радионице ткања и веза за младе – Учесници ће бити из обе етничке заједнице, уз акценат на очување старих вештина и стварање простора за сарадњу и дружење.
Медијска промоција и извештавање – Биће објављени бројни текстови, прилози и фотографије како би јавност могла да прати ток пројекта, резултате и утиске учесника.

Шта је крајњи циљ?

Кроз ову иницијативу, жели се показати да међусобно уважавање и заједничко деловање нису само могући, већ и неопходни за дугорочан развој једног друштва. Посебан фокус је стављен на младе, јер управо они имају највећи потенцијал да промене наратив у својим заједницама.

Поред краткорочних резултата, попут успешне организације Сајма и радионица, пројекат има и дугорочне циљеве. Локалне институције и организације ће бити охрабрене да наставе са сличним активностима и у будућности, како би се оно што је сада почело, претворило у традицију.

Како се можете укључити?

Сви заинтересовани грађани, нарочито они који се баве кулинарством, занатима, традиционалном уметношћу или едукацијом младих, могу се пријавити за учешће у активностима путем званичних контакт форми или директно у просторијама организације носиоца пројекта. Укључивање је отворено и добро дошло – без обзира на националност, старосну доб или професију.

ЗАЈЕДНО МОЖЕМО ВИШЕ

Пројекат „Култура и традиција као мост спајања“ нас подсећа да сарадња није само могућност – она је нужност. Кроз културу, језик, храну и занате, гради се нешто много важније од догађаја – гради се заједнички простор разумевања, поштовања и мира.

Ево текста на ћирилици:

Пројекат „КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА“ финансиран је од стране Министарства за људска и мањинска права и друштвени дијалог Републике Србије. Овај текст не представља ставове овог Министарства.

KULTURA DHE TRADITA SI URË BASHKIMI – PROJEKTI QË LIDH SERBËT DHE SHQIPTARËT NË JUG TË SERBISË

Në një botë ku ndarjet shpesh marrin më shumë hapësirë sesa bashkëpunimi, një projekt në jug të Serbisë ka filluar të krijojë një pamje tjetër. “Kultura dhe tradita si urë bashkimi” është emri i një iniciative që po zbatohet në Komunën e Bujanocit dhe që synon promovimin e dialogut ndërkulturor dhe mirëkuptimit midis komunitetit serb dhe atij shqiptar. Projekti është i përqendruar te ato që na lidhin – te kultura, trashëgimia, gjuha, arti, zejet e vjetra dhe kulinaria – në mënyrë që përmes këtyre pikave të përbashkëta të krijohet një kohezion më i fortë shoqëror.

Pse është i rëndësishëm ky projekt?
Bujanoci, si një mjedis multietnik ku jetojnë si serbë ashtu edhe shqiptarë, prej shumë vitesh funksionon si një zonë me potencial për bashkëpunim, por edhe me sfida të shumta kur bëhet fjalë për besimin e ndërsjellë. Projekti “Kultura dhe tradita si urë bashkimi” e njeh pikërisht këtë nevojë – që përmes aktiviteteve pozitive dhe gjithëpërfshirëse të nxisë dialogun, të thyejë stereotipet dhe të forcojë bashkëpunimin.

Kultura gjithmonë ka qenë hapësirë takimesh – qoftë përmes këngës, gatimit, punimeve artizanale apo gjuhës. Ky projekt bazohet në idenë se pikërisht trashëgimia kulturore është mjeti më i fuqishëm në ndërtimin e një të ardhmeje të përbashkët.

Çfarë do të realizohet në kuadër të projektit?
Projekti përfshin disa faza dhe aktivitete, të cilat do të zbatohen nga janari deri në qershor 2025:

Formimi i ekipit projektues dhe organizativ – Ekipi do të përbëhet nga të rinj, aktivistë dhe punonjës kulture nga të dy komunitetet, të cilët së bashku do të planifikojnë aktivitetet dhe do të ndjekin zbatimin e tyre.
Strategjia e komunikimit dhe fushata promovuese – Synimi është që projekti t’i prezantohet sa më shumë njerëzve përmes fletushkave, posterave, postimeve në rrjetet sociale, teksteve mediatike dhe paraqitjeve publike. Të gjithë materialet do të jenë në gjuhën serbe dhe shqipe, për të qenë njësoj të qasshme për të gjithë qytetarët.
Organizimi i Panairit të kulinarisë dhe zejeve të vjetra – Ngjarja qendrore e projektit, e cila do të mbledhë prodhues ushqimi, zejtarë, të rinj, nxënës dhe përfaqësues institucionesh. Panairi do të ketë jo vetëm karakter ekspozues, por edhe edukativ – përmes punëtorive, paneleve, demonstrimeve dhe degustimeve.
Punëtori tё endjes dhe qendisjes për të rinjtë – Pjesëmarrësit do të jenë nga të dy komunitetet etnike, me theks në ruajtjen e aftësive të vjetra dhe krijimin e një hapësire për bashkëpunim dhe shoqërim.
Promovimi dhe raportimi mediatik – Do të publikohen tekste, kronika dhe fotografi të shumta, në mënyrë që publiku të ndjekë zhvillimin e projektit, rezultatet dhe përshtypjet e pjesëmarrësve.

Cili është qëllimi përfundimtar?
Përmes kësaj iniciative, synohet të dëshmohet se respekti i ndërsjellë dhe veprimi i përbashkët jo vetëm që janë të mundshëm, por janë të domosdoshëm për zhvillimin afatgjatë të një shoqërie. Një fokus i veçantë i kushtohet të rinjve, sepse pikërisht ata kanë potencialin më të madh për të ndryshuar narrativën në komunitetet e tyre.

Përveç rezultateve afatshkurtra, si organizimi i suksesshëm i Panairit dhe punëtorive, projekti ka edhe synime afatgjata. Institucionet dhe organizatat lokale do të inkurajohen të vazhdojnë me aktivitete të ngjashme edhe në të ardhmen, në mënyrë që ajo që ka nisur tani të shndërrohet në traditë.

Si mund të përfshiheni?
Të gjithë qytetarët e interesuar, veçanërisht ata që merren me kulinari, zeje, art tradicional apo edukimin e të rinjve, mund të aplikojnë për pjesëmarrje në aktivitete përmes formave zyrtare të kontaktit ose drejtpërdrejt në zyrat e organizatës bartëse të projektit. Pjesëmarrja është e hapur dhe e mirëseardhur – pa dallim kombësie, moshe apo profesioni.

SË BASHKU MUND TË ARRIMË MË SHUMË
Projekti “Kultura dhe tradita si urë bashkimi” na kujton se bashkëpunimi nuk është vetëm mundësi – ai është domosdoshmëri. Përmes kulturës, gjuhës, ushqimit dhe zejeve, po ndërtohet diçka shumë më e rëndësishme se një ngjarje – po ndërtohet një hapësirë e përbashkët mirëkuptimi, respekti dhe paqeje.

Ja përkthimi në shqip i këtij njoftimi:

Projekti “KULTURA DHE TRADITA SI URË BASHKIMI” financohet nga Ministria e të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave dhe Dialogut Shoqëror e Republikës së Serbisë. Ky tekst nuk paraqet qëndrimet e kësaj Ministrie.