САЈАМ КУЛИНАРСТВА И СТАРИХ ЗАНАТА: ПРВИ КОРАК КА МЕЂУЕТНИЧКОМ ДИЈАЛОГУ У БУЈАНОВЦУ-PANAIRI I KULINARISË DHE I ZANATEVE TË VJETRA: HAPI I PARË DREJT DIALOGUT NDËRETNIK NË BUJANOC

САЈАМ КУЛИНАРСТВА И СТАРИХ ЗАНАТА: ПРВИ КОРАК КА МЕЂУЕТНИЧКОМ ДИЈАЛОГУ У БУЈАНОВЦУ

У Бујановцу је недавно одржан Сајам кулинарства и старих заната у оквиру пројекта „Култура и традиција као мост спајања“, чији је циљ био промовисање међукултурног разумевања између српске и албанске заједнице. Овај догађај представља први значајнији корак у реализацији пројектних активности и већ показује позитиван утицај на локалну заједницу.

Организација и припреме

Припреме за Сајам трајале су више месеци и обухватале су формирање организационог тима, идентификацију локације, као и успостављање контаката са произвођачима хране и мајсторима старих заната из Бујановца и Пчињског округа. Велика пажња посвећена је укључивању представника обе заједнице како би се обезбедила равноправна презентација културних вредности.

Такође, израђен је богат комуникациони материјал – флајери, плакати и промоција на друштвеним мрежама – који су допринели великом интересовању локалног становништва.

Сајам као простор сусрета

Сајам је окупио 10 излагача – домаћих кулинара, ткаља, везила, дрворезбара и других мајстора који су представили своје вештине и производе. Посетиоци су могли да дегустирају традиционална јела као што су српска пита, албански фљи, мед и домаћи сир, али и да виде како се ткају шарени узорци и везују сложени мотиви.

Наглашена је разноликост, али и сличности које су, како су учесници истицали, одушевиле многе. „Било је фасцинантно видети колико наша кухиња дели заједничких елемената са културом наших суседа,“ рекао је један од посетилаца.

Радионице и улога младих

Једна од најпозитивнијих ствари била је интеракција младих са обе стране. Радионице ткања и веза, које је водио мајстор Миодраг Анђелковић из Врања, окупиле су по пет младих из српске и албанске заједнице. Ови сусрети су омогућили учење и дружење, али и рушење баријера које су дуго постојале.

Млади су имали прилику да самостално израде своје радове, који ће бити изложени на Сајму, а многи су истакли да су ове радионице биле једна од најлепших и најзначајнијих активности пројекта.

Поглед у будућност

Иако је ово био први Сајам оваквог типа у Бујановцу, организатори и учесници га виде као почетак дугог процеса изградње поверења и сарадње. Планира се наставак активности, укључујући нове радионице, панел-дискусије и пратеће културне програме.

Пројекат „Култура и традиција као мост спајања“ показује да кроз културу, занате и кулинарство могу да се сруше зидови и изграде мостови — мостови разумевања, поштовања и заједничког живота.

Ево текста на ћирилици:

Пројекат „КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА“ финансиран је од стране Министарства за људска и мањинска права и друштвени дијалог Републике Србије. Овај текст не представља ставове овог Министарства.

PANAIRI I KULINARISË DHE I ZANATEVE TË VJETRA: HAPI I PARË DREJT DIALOGUT NDËRETNIK NË BUJANOC

Në Bujanoc u mbajt së fundmi Panairi i kulinarisë dhe i zanateve të vjetra në kuadër të projektit “Kultura dhe tradita si urë bashkimi”, që kishte për synim promovimin e mirëkuptimit ndërkulturor mes komunitetit serb dhe atij shqiptar. Ky aktivitet përfaqëson hapin e parë të rëndësishëm në realizimin e aktiviteteve të projektit dhe tashmë po tregon ndikim pozitiv në komunitetin lokal.

Organizimi dhe përgatitjet
Përgatitjet për Panair zgjatën disa muaj dhe përfshinë formimin e ekipit organizativ, përcaktimin e lokacionit, si dhe vendosjen e kontakteve me prodhues të ushqimit dhe mjeshtër të zanateve të vjetra nga Bujanoci dhe rrethi i Pçinjës. Vëmendje e madhe iu kushtua përfshirjes së përfaqësuesve nga të dy komunitetet, për të siguruar një prezantim të barabartë të vlerave kulturore.

Gjithashtu, u përgatit një material i pasur komunikues — fletëpalosje, postera dhe promovim në rrjetet sociale — që ndikuan në interesimin e madh të popullsisë lokale.

Panairi si hapësirë takimi
Panairi mblodhi 10 ekspozues — kuzhinierë vendas, thurëse, qëndistare, gdhendës druri dhe mjeshtër të tjerë, të cilët prezantuan aftësitë dhe produktet e tyre. Vizitorët patën mundësi të shijojnë ushqime tradicionale si pite serbe, flija shqiptare, mjaltë dhe djathë shtëpie, por edhe të shohin procesin e krijimit të motiveve të thurjes dhe qëndisjes.

U vu theksi te larshmëria, por edhe te ngjashmëritë që, siç theksuan pjesëmarrësit, mahnitën shumëkënd. “Ishte mahnitëse të shihje sa elemente të përbashkëta ka kuzhina jonë me kulturën e fqinjëve tanë,” tha njëri nga vizitorët.

Punëtoritë dhe roli i të rinjve
Një nga gjërat më pozitive ishte ndërveprimi i të rinjve nga të dyja anët. Punëtoritë e thurjes dhe qëndisjes, të udhëhequra nga mjeshtri Miodrag Anxhelkoviq nga Vranja, mblodhën nga pesë të rinj serbë dhe pesë shqiptarë. Këto takime mundësuan të mësuarin, shoqërimin, por edhe rrëzimin e barrierave që kishin ekzistuar prej kohësh.

Të rinjtë patën mundësi të krijojnë vetë punimet e tyre, të cilat do të ekspozohen në Panair, dhe shumë prej tyre theksuan se këto punëtori ishin një nga aktivitetet më të bukura dhe më domethënëse të projektit.

Shikimi drejt së ardhmes
Edhe pse ky ishte panairi i parë i këtij lloji në Bujanoc, organizatorët dhe pjesëmarrësit e shohin si fillimin e një procesi të gjatë të ndërtimit të besimit dhe bashkëpunimit. Planifikohet vazhdimi i aktiviteteve, përfshirë punëtori të reja, diskutime paneli dhe programe shoqëruese kulturore.

Projekti “Kultura dhe tradita si urë bashkimi” tregon se përmes kulturës, zanateve dhe kulinarisë mund të rrëzohen muret dhe të ndërtohen ura — ura të mirëkuptimit, respektit dhe jetesës së përbashkët.

Projekti “KULTURA DHE TRADITA SI URË BASHKIMI” financohet nga Ministria e të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave dhe Dialogut Shoqëror e Republikës së Serbisë. Ky tekst nuk paraqet qëndrimet e kësaj Ministrie.