ОД ПРОЈЕКТА ДО ПОРУКЕ: КУЛТУРА КАО НАЈБОЉИ МОСТ-

ОД ПРОЈЕКТА ДО ПОРУКЕ: КУЛТУРА КАО НАЈБОЉИ МОСТ

Када се пројекат заврши, често остану бројке, извештаји и фотографије. Али у случају пројекта „Култура и традиција као мост спајања“, у Бујановцу је остало много више — осећај заједништва, нада у промене и уверење да је култура најпоузданији пут до бољег друштва.

Овај пројекат није био велик по буџету, али је био велик по идеји. У времену подела и ћутања, ставио је акценат на разговор, упознавање и отвореност. Не кроз конференције и округле столове, већ кроз живот — кроз храну, рукотворине, радионице и људе.

Када традиција оживи

Сајам кулинарства и старих заната био је централни догађај пројекта. За један дан, на једном месту, сусрели су се људи различитих језика, вероисповести, обичаја и историја — али без тензије, страха или надметања. Уместо тога, присуствовали смо разменама осмеха, рецепата, занатских техника и животних прича.

Сви су имали шта да покажу и шта да науче. Излагачи су понели понос својих породица. Млади су понели ново знање. Посетиоци — инспирацију. А заједница – наду.

Млади у центру промене

Један од највреднијих аспеката пројекта био је ангажман младих. Учесници радионица ткања и веза не само да су научили нешто ново, већ су постали промотери културног наслеђа. Њихов одзив, озбиљност и интересовање показали су да међу генерацијом која долази постоји спремност за дијалог и сарадњу.

Такође, волонтери који су били укључени у организацију, комуникацију и реализацију Сајма стекли су искуство које их оснажује као младе лидере. Уместо да буду пасивни посматрачи, били су покретачи догађаја.

Видљивост и утицај

Пројекат је оставио значајан траг у медијском простору. Објављени су ПР текстови, фотографије, видео-снимци и извештаји који су помогли да се дух пројекта подели са широм јавношћу. Захваљујући томе, порука о значају културног дијалога и заједничког наслеђа дошла је до великог броја људи.

Али још важније од медијске видљивости је то што је пројекат подстакао директан утицај на свакодневне односе. Људи су почели да препознају једни друге не као представнике „друге стране“, већ као комшије, сараднике, пријатеље.

Наслеђе које се наставља

Иако је пројекат формално завршен, његов ефекат ће трајати. Предлози да се Сајам поново организује, да се радионице редовно одржавају, да се отвори стална поставка традиционалних заната — све су то показатељи да је овај модел функционисао.

Кроз сарадњу, пажљиво осмишљене активности и искрен приступ, пројекат је показао да заједнички живот није утопија, већ стварност коју можемо да градимо корак по корак.

Пројекат „КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА КАО МОСТ СПАЈАЊА“ финансиран је од стране Министарства за људска и мањинска права и друштвени дијалог Републике Србије. Овај текст не представља ставове овог Министарства.

NGA PROJEKTI NË MESAZH: KULTURA SI URA MË E MIRË

Kur një projekt përfundon, shpesh mbeten vetëm shifrat, raportet dhe fotografitë. Por në rastin e projektit “Kultura dhe tradita si urë bashkimi”, në Bujanoc mbeti diçka shumë më tepër — ndjenja e bashkësisë, shpresa për ndryshime dhe bindja se kultura është rruga më e sigurt drejt një shoqërie më të mirë.

Ky projekt nuk ishte i madh për nga buxheti, por ishte i madh për nga ideja. Në kohë ndarjesh dhe heshtjesh, ai vuri theksin te biseda, njohja dhe hapja. Jo përmes konferencave dhe tryezave të rrumbullakëta, por përmes jetës — përmes ushqimit, punimeve dorëzanore, punëtorive dhe njerëzve.

Kur tradita merr jetë

Panairi i kulinarisë dhe zejeve të vjetra ishte aktiviteti qendror i projektit. Për një ditë, në një vend, u takuan njerëz me gjuhë, fe, zakone dhe histori të ndryshme — por pa tension, frikë apo rivalitet. Në vend të tyre, pamë shkëmbime buzëqeshjesh, recetash, teknikash të zanateve dhe tregimesh jete.

Të gjithë kishin çfarë të tregonin dhe çfarë të mësonin. Ekspozuesit morën me vete krenarinë e familjeve të tyre. Të rinjtë morën dije të re. Vizitorët — frymëzim. Ndërsa komuniteti — shpresë.

Të rinjtë në qendër të ndryshimit

Një nga aspektet më të vlefshme të projektit ishte angazhimi i të rinjve. Pjesëmarrësit e punëtorive të endjes dhe të qëndisjes jo vetëm që mësuan diçka të re, por u bënë promotorë të trashëgimisë kulturore. Reagimi i tyre, serioziteti dhe interesimi treguan se tek gjenerata e re ekziston gatishmëri për dialog dhe bashkëpunim.

Gjithashtu, vullnetarët e përfshirë në organizimin, komunikimin dhe realizimin e Panairit fituan përvojë që i forcon si liderë të rinj. Në vend që të ishin vetëm vëzhgues pasivë, ata ishin nxitës të ngjarjes.

Dukshmëria dhe ndikimi

Projekti la gjurmë të rëndësishme në hapësirën mediatike. U botuan tekste PR, fotografi, video-incizime dhe raporte që ndihmuan që fryma e projektit të ndahej me publikun më të gjerë. Falë kësaj, mesazhi për rëndësinë e dialogut kulturor dhe trashëgimisë së përbashkët arriti tek një numër i madh njerëzish.

Por edhe më e rëndësishme se dukshmëria mediatike është fakti që projekti nxiti ndikim të drejtpërdrejtë në marrëdhëniet e përditshme. Njerëzit filluan të e njohin njëri-tjetrin jo si përfaqësues të “pales tjetër”, por si fqinj, bashkëpunëtorë, miq.

Trashëgimia që vazhdon

Edhe pse projekti ka përfunduar formalisht, efektet e tij do të zgjasin. Propozimet që Panairi të organizohet sërish, që punëtoritë të mbahen rregullisht, që të hapet një ekspozitë e përhershme e zanateve tradicionale — janë tregues se ky model funksionoi.

Përmes bashkëpunimit, aktiviteteve të menduara me kujdes dhe qasjes së sinqertë, projekti tregoi se jeta e përbashkët nuk është një utopi, por një realitet që mund ta ndërtojmë hap pas hapi.

Projekti “KULTURA DHE TRADITA SI URË BASHKIMI” financohet nga Ministria e të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave dhe Dialogut Shoqëror e Republikës së Serbisë. Ky tekst nuk paraqet qëndrimet e kësaj Ministrie.